Trần bì là cái tên tưởng chừng xa lạ nhưng nhóm thực phẩm này lại rất phổ biến. Cho đến ngày nay, trần bì được rất nhiều người biết đến bởi vị thuốc này có rất nhiều công dụng hữu ích. Vậy trần bì là gì và những công dụng sức khỏe tuyệt vời từ vị thuốc này gồm những gì? Bài viết sau sẽ giúp bạn đọc cập nhật thêm thông tin về sản phẩm này.
Trần bì là gì?
Trần bì có tên khoa học là Pericarpium Citri Reticulatae và là một vị thuốc quý trong y học cổ truyền. Ngoài ra, trần bì còn được gọi là thanh bì, hoàng quyết,… Dù được gọi bằng danh pháp nào thì vị thuốc này cũng đều được hiểu là sản phẩm từ quá trình sấy khô vỏ quýt.
Thực chất, thanh bì được làm bằng vỏ quýt. Vậy nên chắc hẳn có rất nhiều gia đình đã bỏ lỡ vị thuốc quý này trong thời gian vừa qua. Về đặc điểm nhận dạng, thanh bì có màu nâu vàng hoặc màu nâu nhạt. Trên bề mặt của thanh bì thường xuất hiện các vết đen hoặc bị lõm vào. Vị thuốc này có tính bình, đắng và hanh. Do đó, trong đông y, đây chính là vị thuốc tốt để bổ phế, kiện tỳ, hóa đàm.
Trong thanh bì có những hoạt chất gì
Trong thanh bì chứa khoảng 3.8% tinh dầu. Đây được xem là lượng tinh dầu khá cao giúp thúc đẩy quá trình hỗ trợ sức khỏe tốt hơn. Ngoài ra, trong vị thuốc dân gian này còn có các hoạt chất khác như nonanal, lanthanide methyl benzoate, dextral citral,.. Những hoạt chất này không chỉ giúp tạo mùi thơm mà còn có tác dụng chữa bệnh tuyệt vời.
Hướng dẫn từng bước làm thanh bì cực đơn giản
Dù trần bì là vị thuốc quý nhưng lại có cách làm khá đơn giản. Trước hết, bạn cần phải chuẩn bị vỏ quýt, sau đó rửa sạch và ngâm với nước muối để giảm bớt vị the. Sau khi rửa xong, bạn hãy cắt vỏ quýt thành từng miếng nhỏ vừa dùng.
Nấu một nồi nước sôi, tiếp theo hãy cho vỏ quýt vừa cắt vào trần sơ khoảng 10 phút. Sau đó vớt vỏ quýt ra và rửa sạch để khử vị đắng cho thanh bì.
Đợi đến khi vỏ quýt ráo nước thì bạn hãy cho vào nồi, thêm nước, đường và bắc lên bếp. Bạn cần đun hỗn hợp vỏ quýt khô và đường trên cho đến khi đường tan hết và cạn nước.
Lấy trần bì ra khay lớn và rắc thêm đường vào phần vỏ quýt vừa lấy ra. Ngoài ra, thanh bì nên được bảo quản trần bì trong hũ thủy tinh. Hãy đảm bảo vỏ quýt khô luôn được bảo quản trong hộp kín. Vậy là bạn đã có thể làm được thanh bì chỉ với những bước đơn giản trên.
Sử dụng trần bì làm thuốc cần lưu ý những gì?
Thanh bì dù an toàn với sức khỏe và được làm thuốc phổ biến trong y học cổ truyền nhưng vẫn có những đối tượng không nên sử dụng. Theo quan niệm Đông y, nếu bạn thuộc những đối tượng sau thì nên tránh sử dụng vị thuốc này.
- Chứng thoát, âm hư, dương hư.
- Không nên dùng khi không đàm, không trệ, không thấp. Nếu bạn bị ho khan mà không có đờm thì cũng nên hạn chế sử dụng thanh bì.
Cho đến ngày nay, có rất ít các nghiên cứu chỉ ra tác dụng phụ của trần bì. Vì vậy có thể khẳng định được tính an toàn của vị thuốc này.
Tuy nhiên, theo nghiên cứu của Đông y, nếu người bệnh sử dụng thanh bì quá nhiều hoặc nằm trong đối tượng kỵ sản phẩm này vẫn có những tác dụng phụ nhẹ. Thông thường, người dùng trần bì không đúng trong thời gian dài sẽ ảnh hưởng đến nguyên khí.
Vị thuốc này có những công dụng sức khỏe nào
Thanh bì có những công dụng sức khỏe tuyệt vời nào đối với chúng ta? Mặc dù đã biết bài thuốc này có công dụng sức khỏe tốt nhưng ít ai có thể biết hết được các công dụng. Một số công dụng sức khỏe của thanh bì bao gồm:
Trần bì cải thiện hệ tiêu hóa rất hiệu quả
Thanh bì có công dụng lý khí, tỳ vị, có tính ôn, hơi đắng và cay. Khi sử dụng vị thuốc này, quá trình nhu động ruột cũng như hạn chế tình trạng co thắt ruột. Quá trình nhu động ruột được thúc đẩy và quá trình co thắt được ức chế nhờ các hoạt chất sau:
- Synephrine: Hoạt chất này sẽ giúp tăng nồng độ acetylcholine và motilin. Song song với đó, nồng độ peptide và PSP trong đường ruột sẽ được ức chế và giảm xuống. Nhờ vậy, hệ tiêu hóa của bệnh nhân sẽ được cải thiện tốt hơn.
- Hesperidin: Đối với Hesperidin, hoạt chất này sẽ làm giảm nồng độ của PSP, peptide, motilin và acetylcholin trong hoạt. Ngoài ra, nồng độ hoạt chất gastin sẽ được tăng lên nhờ hợp chất Hesperidin trong thanh bì.
Hỗ trợ tim mạch
Trần bì khi sắc thuốc theo liều lượng thấp sẽ có tác dụng kích thích cơ tim. Khi sắc vị thuốc này với liều lượng lớn sẽ thúc đẩy quá trình ức chế tim mạch của người bệnh. Tùy vào tình trạng bệnh tim mạch của bản thân mà người bệnh sẽ sử dụng trần bì với liều lượng phù hợp.
Thanh bì trị các bệnh dạ dày
Trong trần bì có chứa hợp chất kháng viêm gồm A-Humulenol acetate và Humulene. Về cơ chế hoạt động, hai hợp chất này có tác dụng gần giống với vitamin P. Khi sử dụng vào cơ thể, thanh bì sẽ ức chế quá trình tiết dịch dạ dày gồm HCl và pepsinogen. Với công dụng này, người bị viêm loét dạ này sẽ tránh được tình trạng nóng rát cũng như hạn chế trào ngược dạ dày.
Ngoài những công dụng trên thì trần bì còn rất nhiều công dụng sức khỏe tuyệt vời khác. Theo nghiên cứu trong y học hiện đại và Đông y, thanh bì sẽ ức chế quá trình sinh trưởng và hoạt động của Staphylococcus và Bacillus. Ngoài ra, y học còn sử dụng thanh bì để ức chế các cơn co tử cung và ngừa dị ứng.
Ngoài công dụng chữa bệnh thì thanh bì còn có thể làm sạch không khí. Vì vậy, ngoài để làm thuốc thì trần bì còn được dùng để làm tinh dầu xông nhà rất hiệu quả.
Có thể bạn quan tâm:
- Thục địa – Dược liệu vàng cho sức khỏe của người bệnh
- Hoa đu đủ đực – Loài hoa đặc biệt có ích trong cuộc sống
Giới thiệu những bài thuốc từ trần bì trong đông y
Là vị thuốc nổi tiếng nhưng bạn đã biết được những bài thuốc nổi tiếng với thanh bì hay chưa? Sau đây là một số bài thuốc trị bệnh từ thanh bì mà bạn có thể dễ dàng tìm kiếm:
- Chữa đầy bụng, chướng khí: Trần bì rửa sạch, sau đó hãm với nước nóng như pha trà trong 15 phút. Sau đó bỏ vỏ và uống nước thanh bì trong vài ngày. Với cách này, tình trạng đầy hơi chướng bụng của bạn sẽ được đẩy lùi nhanh chóng.
- Chữa viêm loét dạ dày: Bài thuốc chữa viêm dạ dày từ thanh bì này được rất nhiều người bệnh sử dụng và có hiệu quả. Bạn hãy chuẩn bị 20 gam trần bì và sắc lấy nước. Sau đó, hãy dùng nước này để nấu cháo, bạn có thể thêm gia vị cho vừa ăn.
- Bài thuốc chữa ho: Thanh bì ngoài công dụng kháng viêm, chữa chướng bụng thì còn được dùng để trị ho rất hiệu quả. Nguyên liệu của bài thuốc này bao gồm 4g cam thảo, 2 lát gừng, 6g bán hạ, 6g thanh bì và 12g bạch linh. Sau đó, bạn hãy cho những vị thuốc này vào nồi và sắc uống. Kiên trì uống trong 1 thời gian thì tình trạng ho sẽ giảm đáng kể.
- Bài thuốc trị tắt tiếng: Với cách điều trị tắt tiếng bằng thanh bì, hãy chuẩn bị 12g thanh bì sắc trong 200ml nước. Khi nước cạn nửa thì cho thêm đường để dễ uống. Bạn có thể sử dụng nước này uống mỗi ngày cho đến khi triệu chứng tắt tiếng dừng hẳn.
Kết luận
Có thể thấy, trần bì chính là vị thuốc quý với nhiều công dụng tuyệt vời nhưng dễ tìm nên bất kỳ ai cũng có thể mua được. Với những thông tin trên, hy vọng bạn đọc sẽ biết thêm được nhiều thông tin về vị thuốc quý này cũng như cách sử dụng trần bì sao cho hợp lý nhất.
